Gruzja – Co warto zwiedzić ?

Gruzja to kraj, który w ostatnich latach zyskał bardzo w oczach turystów z Polski. Z jednej strony nieco europejski, ale jednocześnie w pewnym stopniu też azjatycki. To prawdziwy tygiel kulturowy. Nawet pod względem architektonicznym widać tu ogromne zróżnicowanie. W zależności od regionu, można się tu poczuć jak w kilku różnych krajach. Jaki będzie twój plan na Gruzję? Jeśli zdecydujesz się rozpocząć swoją przygodę od zwiedzania stolicy Gruzji, koniecznie przeczytaj najpierw mój artykuł poświęcony Tbilisi. Znajdziesz tam mnóstwo praktycznych wskazówek, ułatwiających ci zaplanowanie pobytu. Sprawdź również inne ciekawe miejsca w tym kraju, takie jak skalne miasto Uplisciche oraz Wardzia i Rabati.

Koszty:

• Przelot Warszawa- Kutaisi- Warszawa- 180 zł (Wizzair, bagaż podręczny)
• Autobus Kutaisi lotnisko- Tibilisi – Kutaisi lotnisko (Georgian Bus) 45 GEL/76 zł
• Bus Tibilisi-Kazbegi 15 GEL/25 zł
• Marszrutka (bus) Kazbegi- Tbilisi 15 GEL/25 zł
• Bus Tbilisi- Sighnaghi – 10 GEL –  ok.17 zł
• Taxi Sighnaghi – Szlak winny- Tbilisi- 30 Gel – ok. 55 zł
• Pociąg Tbilisi-Zugdidi – 18 GEL – ok. 32 zł
• Marszrutka (bus) Zugdidi- Mestia -20 GEL – ok.35 zł
• Marszrutka (bus) Mestia- Kutaisi – 25 GEL – ok. 45zł
• Taxi Kutaisi- Jaskinia Promoteusza- Lotnisko Kutaisi 8 GEL/os – ok. 15 zł

Gdzie nocować w Gruzji ?

• Kazbegi Nazi Guesthouse 35GEL/os ( z całodziennym wyżywieniem )- ok. 60 zł
• Tbilisi Dada – Cozy apartment in the center of Tbilisi ok.60zł/os
• Sighnaghi Guesthouse Maia 30 GEL/os z całodziennym wyżywieniem- ok. 55 zł
• Mestia Nino Ratiani Guesthouse 35 GEL/os z całodziennym wyżywieniem- ok. 60 zł

Suma kosztów (bez wyżywienia): ok. 950 zł/os

Wymiana walut czy wypłata z bankomatu na lotnisku w Kutaisi?

Posiadacze karty Revolut lub ich odpowiednika mogą wypłacać pieniądze ze znajdujących się na lotnisku bankomatów.

Poniżej przedstawiam Wam listę (zweryfikowanych na maj 2023r.) bankomatów i informacje o pobieranych prowizjach:

• TBC 5 GEL
• Liberty 3,5 GEL
• Bank of Georgia 3 GEL ( dodatkowo bankomat nie informuje o prowizji przed dokonaniem wypłaty!)
• Halykbank 1 GEL

Bez prowizji:

• Basisbank
• Cartu

Oprócz możliwości bezprowizyjnego wypłacenia gotówki z bankomatów Basisbank i Cartu na lotnisku możecie z nich skorzystać w centrum Tbilisi, np. w tym miejscu.

Co prawda w Revolucie nie ma oficjalnie waluty gruzińskiej GEL (lari), ale bez problemu przelicza nam korzystnie ze zgromadzonych na koncie złotówek.

Alternatywą jest wymiana waluty, np. dolarów lub euro na gruzińskie lari. Kantor wymiany walut również znajduje się na lotnisku. Nie polecam zabierania ze sobą polskiej waluty do Gruzji, ponieważ w samym Kutaisi moglibyście mieć spory problem z wymianą PLN-GEL. Decydując się na wypłatę lub wymianę pieniędzy, pamiętajcie, że w Tbilisi nie wszędzie będziecie mogli płacić kartą. Oczywiście z czasem liczba sklepów i restauracji obsługujących tę formę płatności się zwiększa, ale warto mieć przy sobie również zawsze trochę gotówki.

Porada! Limit wypłat gotówkowych za granicą przy użyciu karty Revolut wyniki 800 zł miesięcznie. Wyjeżdżającym parom proponuję, aby wcześniej zadbały o posiadanie dwóch kart Revolut, aby ten limit mógł w sumie wynosić 1600 zł

Jaki pakiet internetu kupić w Gruzji?

Bardzo ważny temat dla każdego, kto chce mieć stały dostęp do internetu w trakcie pobytu w Gruzji. Do dyspozycji macie co najmniej dwie możliwości zorganizowania dla siebie oferty z internetem mobilnym:

1) Zakup prepaidowej karty sim z samym internetem (lub internetem z połączeniami i SMS-ami), bezpośrednio na lotnisku lub w punkcie sprzedaży, np. w Tbilisi. Polecam Wam ten punkt obsługi najbliżej Placu Wolności. Aktualnie (marzec 2023 r) najtańsza opcja to pakiety dostępne w sieci Cellfie (przed rembrandingiem Beeline):

• 2 GB za 4 GEL (na 14 dni)
• 7 GB za 7 GEL (na 14 dni)
• 15 GB za 5 GEL (na 7 dni)
• 30 GB za 30 GEL (na 30 dni)

2) Drugą opcję polecam z pełnym przekonaniem i również sam ją przetestowałem. Wymaga jednak posiadania smartfona obsługującego eSIM. Są to między innymi: iPhone od modelu 12, Samsungi od modelu S20, Huawei od modelu P40 i Pixele od modelu 3. Pełna lista smartfonów obsługujących eSIM znajduje się na stronie Cellfie. Numer wraz z wybranym pakietem możecie jeszcze zakupić w Polsce przez stronę, którą Wam powyżej podlinkowałem. Koszt to 5 GEL + wybranie numeru 1 GEL + wybrany plan taryfowy od 3 GEL (tu 0,5 GB w pakiecie). Za taki komplet zapłaciłem 9 GEL. Co ważne, w obecnej promocji, przy zakupie dowolnego pakietu operator sieci komórkowej dodaje jeszcze 5 GB, więc do dyspozycji otrzymujecie co najmniej 5,5 GB. Do przeprowadzenia rejestracji numeru przez internet niezbędne będzie zeskanowanie paszportu lub dowodu osobistego oraz twarzy (wszystko przez kamerkę zajmuje dosłownie kilka chwil), po czym otrzymujemy kod QR. Wszystkie instrukcje i odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania o eSIM znajdziecie na podanej przeze mnie stronie.

Ważne! Zasięgi poszczególnych operatorów sieci komórkowych w Gruzji nie różnią się znacząco. Właśnie dlatego przy wyborze najlepszej opcji kierowałem się tu wyłącznie ceną.

W Gruzji każdy prepaid musi być zarejestrowany, niech nie zdziwi więc was, kiedy pracownik sieci komórkowej poprosi was o paszport. Jeśli z jakiegoś powodu nie będziecie chcieli/mogli zakupić karty sim na lotnisku, pozostaje Wam jeszcze taka możliwość w Tbilisi. Możecie to zrobić w centrum, np. tutaj.

Gdzie nocować w Tbilisi?

W przypadku, kiedy poszukujecie dobrego noclegu dla dwóch osób w Tbilisi, polecam Wam Dada – Cozy apartment in the center of Tbilisi

Transport z lotniska Kutaisi do Tbilisi

Po przylocie do Kutaisi z Warszawy (zmiana +2h do czasu polskiego), mam już zarezerwowane i opłacone miejsce w busie jadącym z lotniska do Tutaisi. Czas przejazdu zajmuje ok. 4 godzin, a koszt przejazdu w obie strony wynosi zaledwie 45 GEL (ze zniżką 10% za zakup biletu w obie strony, zakup przez stronę Georgian Bus ) 76 zł. Standardowa cena za przejazd w jedną stronę kosztuje 25 GEL (42 zł). Połączenie jest idealnie skorelowane z godzinami przylotu samolotu. Gdyby jednak okazało się że musicie kupić bilet po przylocie, od razu podejdźcie do stanowiska Georgian Bus na lotnisku. Można tu płacić kartą. Autobus kończy swoją trasę w centralnym punkcie Tbilisi, na Placu Wolności (Freedom Square) a odjeżdża ze znajdującego się tuż obok, Placu Puszkina.

Bus z Tbilisi na lotnisko Kutaisi

Georgian Bus z Tbilisi to Kutaisi odjeżdża ok. 8 godzin przed planowanym wylotem z lotniska. Sam przejazd na lotnisko w Kutaisi trwa 4 godziny. W porcie lotniczym NIE musimy posiadać wydrukowanej karty pokładowej wygenerowanej w trakcie odprawy online, mimo tego, że tanie linie lotnicze informują o takim obowiązku. Wiem, że nie zawsze możliwe byłoby znalezienie miejsca w stolicy Gruzji, gdzie moglibyśmy wydrukować taki dokument. Potwierdziłem więc w informacji lotniskowej i nie ma takiej potrzeby. Konieczne z kolei jest odebranie ze stanowiska odprawy bagażu rejestrowanego przygotowanej przez lotnisko karty pokładowej, nawet jeśli mamy zesobą wyłącznie bagaż podręczny . Choć lotnisko w Kutaisi w ostatnich latach znacznie się rozbudowało, to przez większą liczbę operacji lotniczych liczba pasażerów również jest coraz wększa. Oznacza to, że będziemy musieli zazwyczaj wystać swoje w kolejkach, najpierw do odprawy bagażowej, a później do kontroli bezpieczeństwa i w końcu do punktu kontroli paszportowej.

Z Placu Puszkina gdzie dojeżdża bus, od razu pojechałam metrem (2 Gel za przejazd- kupujecie plastikową kartę, którą doładowujemy dowolną kwotą w okienku kasy na każdej stacji. Warto wiedzieć, że metro kursuje pomiędzy 6:00 a północą co 7 minut, a w godzinach szczytu – co 4-5 minut. Każde przejście przez bramkę metra pobiera 1 GEL) do stacji Didube (6 przystanków z Placu Woności/Placu Puszkina), z której odjeżdżają m.in. busy do Kazbegi (inna nazwa to Stepancminda).

Czekałem mniej więcej godzinę, aż uzbiera się cały bus chętnych na ten kierunek i jak się okazało, byli to sami Polacy. Czekając na zebranie się kompletu, zaczęliśmy wymieniać się informacjami o planach, praktycznych informacjach itp. Od razu wytworzyła się między nami fajna atmosfera.

Do Kazbegi jechaliśmy ok. 3 godzin (cena 15 GEL). W międzyczasie zatrzymywaliśmy się w ciekawych miejscach na fotki- Jezioro Żinwalskie, nad którym znajduje się XVI-wieczna twierdza Ananuri, a nieco dalej również pomnik, jak na ironię, przyjaźni rosyjsko- gruzińskiej. Tam koniecznie trzeba się zatrzymać. Widoki niezapomniane. Bardzo przypominają mi klimaty, które zapamiętałem z Albanii.

Więcej informacji dotyczących przejazdu znajdziesz na stronie jednego z przewoźników.

W międzyczasie namawiam resztę grupy na zatrzymanie się w Nazi GuestHouse, u której mam już zarezerwowany nocleg (dobrą alternatywą jest też Maia’s Guest House Gergeti lub dla osób, które chą mieć malutki domek na wyłączność polecam Tiny House Kazbegi). Reszta grupy jeszcze nie raz będzie się podśmiewać, że mam jakiś gratis od Nazi za bycie naganiaczem 😉 Nazi okazuje się niezwykle sympatyczną gospodynią. Lokuje nas wszystkich- 7 osób w jednym pokoju. Od razu możemy też posmakować pysznych dań, które dla nas przygotowała, zanim jeszcze wyjdziemy w trasę.

I tak po krótkiej regeneracji sił, jesteśmy gotowi na trasę do klasztoru Cminda Sameba. Droga zajmuje nam pieszo ponad godzinę, a wybieramy dosyć hardkorową drogę, bo w dobrym towarzystwie nawet trudna trasa jest jakby łatwiejsza. Co jakiś czas mijają nas samochody terenowe, w których zapewne ich pasażerowie zastanawiają się, po cholerę się tak męczyć na piechotę 😉

Liczyliśmy na super widoki i takie też są. Klasztor, choć niewielki, ma w sobie jakąś niezwykłą aurę tajemniczości. Do środka można wejść tylko po przepasaniu się zakrywającym nogi materiałem, a kobiety dodatkowo z nakryciem głowy. Można je bezpłatnie pożyczyć na miejscu. W samym miejscu świętym panuje przejmująca cisza.

Wracamy do Nazi w międzyczasie zahaczając o restauracyjkę, w której zamawiamy pierożki chinkali. Są pyszne. W centrum miasta kupujemy 5l butlę z czerwonym winem i czaczę.

Wieczorem, po przepysznej, obfitej kolacji, siedzimy do późnych godzin, bo Rafał postanowił nauczyć nas gry w Tryktraka (zwanego też Backgammon’em)- planszowej gry narodowej Gruzinów. Co chwile dolewamy wina, które do czasu dotarcia do Kachetii taszczymy jeszcze ze sobą, wierząc, że nie jest takie złe. Po Kachetii każde inne wino jest grzechem przeciwko winiarstwu 🙂

Wspaniali ludzie mają w sobie siłę przyciągania, dlatego zmieniam plany, i choć miałem zostać dzień dłużej w Kazbegi, postanawiam jechać z nowymi znajomymi do Kachetii przez Tbilisi. W samym Tbilisi każdy z nas kupuje na dworcu kolejowym bilety na kolejne dni. Na całym dworcu tylko jeden kasjer mówi po angielsku. Większość z naszej grupy pojedzie wieczornym pociągiem do Batumi, a ja wybiorę inny kierunek.

Do Sighnaghi, jednej z najpiękniejszych jak się później okazało miejscowości w Gruzji docieramy marszrutką z dworca Samgori (kilka stacji metrem z dworca kolejowego) i już na miejscu, po testowaniu u naszych gospodarzy – Mai i Geli w Guesthouse Maia, domowego wina (najlepszego jakie do tej pory piłem, a niejedno już piłem 😉 wybieramy się na piechotę do Monastyru Bodbe, niedaleko Sighnaghi.

Monastyr Bodbe, to miejsce gdzie znajdują się relikwie Św. Nino i cudowne źródełko. Odradzam jednak schodzenie do samego źródła, jeśli coś poważnego Wam nie dolega, policzyliśmy z chłopakami – to ok 1300 stopni w obie strony. Poza tym naprawdę poważnie chory nie dotrze tam, po padnie po drodze 😉 Koniecznie napijcie się wina po drodze z Bodbe do Sighnaghi w małej restauracyjce z zapierającym dech w piersiach widokiem na okolicę i góry Kaukazu.

Po powrocie, w związku z urodzinami Pawła, wspólnie biesiadujemy do późna przy towarzystwie tego najlepszego pod słońcem wina.

Następnego dnia super sprawa. Za pośrednictwem naszej gospodyni zamawiamy dla 5 osób (Kasia niestety musiała po śniadaniu wracać, bo tego dnia miała lot powrotny do domu 🙁 trip taksówką po tzw. Wine Road. Ustalamy, że podstawiony będzie jakiś bus lub duży samochód, bo z kierowcą 6 osób to na zwykłą osobówkę za mało i jak się okazuje… przyjeżdża zwykły osobowy. Justyna na kolanach swojego chłopaka Pawła (obecnie prowadzą bardzo popularny profil podróżniczy na Instagramie – Couple Away) przejedzie w tej pozycji kilkugodzinny kawałek 😉

Samo Wine Road okazuje się strzałem w dziesiątkę i każdemu to polecam. Za 30 GEL/os odwiedzamy oddalone o ok. godzinę drogi 3 winiarnie, a w każdej z nich możemy posłuchać o historii wina, jego różnych smakach, procesie produkcji itp. Możemy również wypróbować różnych gatunków win. Przy okazji po drodze mijamy piękne, górskie widoki i budynki. Nie trzeba być smakoszem tego trunku, żeby taki sposób zwiedzania okazał się na prawdę fajny.

Po winiarniach jedziemy do Tbilisi. Zatrzymujemy się jeszcze na pyszne, soczyste, tanie arbuzy. Stoisk przy drodze jest całkiem sporo.

Docieramy do Tbilisi. Po przepysznym obiedzie, reszta załogi wyjeżdżą pociągiem  w okolice Batumi, a ja zwiedzam Tbilisi, które w niedalekiej przyszłości dokładnie opsuję również w osobnym artykule na blogu.

Mam na to ok 3 godzin. Jest świetna pogodę (która towarzyszyła mi przez cały wyjazd) i z Placu Wolności, przy którym jedliśmy fantastyczne Chinkali i Chaczapuri, udaje się pieszo pod  20 metrowy monument Kartlis Deda- Matki Gruzji, skąd rozpościera się piękna panorama, po czym kolejką gondolową zjeżdżam na dół do parku, przy którym znajduje się. m.in. „most- podpaska” 😉 – most pokoju oraz budynek w kształcie dwóch połączonych tub- teatr.

Kiedy pierwszy raz byłem w Gruzji, skorzystałem z pociągu nocnego, którym w wygodnej kuszetce pokonałem trasę z Tibilisi do Zugdidi, gdzie przesiadłem się do busa jadącego do Mestii. Obecnie można dojechać z centrum Kutaisi busem bezpośrednio do Mestii. Koszt takiej podróży to ok 30-40 GEL, warto więc zastanowić się nad opcją wygodnego lotu awionetką za 50 GEL. Więcej na ten temat napisałem poniżej. Polecam Wam wersję podróży busem do Mestii a drogę powrotną pokonacie wygodnie w samolocie lecącym z lotniska Mestia do Kutaisi. Obie opcje podróży mają swoje plusy i pozwalają na podziwianie pięknych widoków z zupełnie różnej perspektywy.

Busik robi po drodze przerwę na szybki posiłek i zdjęcia, np. przy robiącej oszałamiające wrażenie zaporze Inguri. To druga co do wielkości na świecie betonowa zapora łukowa mierząca 272 m wysokości. Trzeba mieć jednak sporo szczęścia, żeby zobaczyć ją w całej okazałości, ponieważ tereny te są często zamglone. Kierowca zawsze zatrzymuje się w tym miejscu z pasażerami, aby mogli zobaczyć to miejsce.

Do Mestii docieram po 4 godzinach jazdy. Widoki po drodze nie pozwalają oderwać od nich wzroku. W Mestii najpierw melduję się w Nano Guesthouse, o czym wyruszam na 4-godzinną trasę trekkingową nieoznaczonym szlakiem, po górzystych terenach. Swaneckie wieże robią jeszcze więksea wrażenie na żywo. To koniecznie trzeba zobaczyć!

Mestia jest czymś pomiędzy wsią a miastem, można tu spotkać zarówno spacerujące po ulicach (w całej Gruzji to częsty widok) krowy, świnie i kozy. Te klimaty przypomniały mi podobne sytuacje na górskich drogach w Czarnogórze.

Jest tu również bardzo nowoczesny budynek policji, co również jest charakterystyczne dla wielu mniejszych miejscowości w Gruzji.

Do Mestii można dotrzeć z Tibilisi oraz Kutaisi w wygodny i szybki sposób drogą lotniczą. Loty obsługiwane są awionetką (15 miejsc) przez Vanillasky. Ceny nie są nawet zbyt wygórowane, biorąc pod uwagę oszczędność czasu i możliwość podziwiania po drodze niesamowitych widoków. Warto przemyśleć opcję lotu choć w jedną stronę, np. powrotną do Kutaisi.

Lot z Tibilisi (Natakhtari) do Mestii kosztuje 90 GEL (ok. 120 zł w jedną stronę) i trwa ok. godziny, a z Kutaisi 50 GEL czyli ok. 70 zł. Trzeba jednak pamiętać, że realizowany jest wyłącznie w sezonie turystycznym. Więcej informacji na temat cen i dostępności takiego połączenia lotniczego znajdziecie na stronie internetowej Vanilla Sky.

Nino Guesthouse to oddzielny temat. Bardzo dużo forów zawiera polecenia tego miejsca noclegu i w zasadzie ja również przyłączyłbym się do tej opinii, gdyby nie to, że odniosłem wrażenie że właścicielką jest niezwykle oschłą, zasadniczą osobą. Spodziewałem się uśmiechniętych pracowników i typowo „gruzińsko gościnnej” właścicielki. Tutaj było jednak zupełnie inaczej. Być może się mylę, ale Nino wydaje się być jakimś lokalnym szefem zarządzającym całym transportem i zakwaterowaniem w Mestii.

Nocleg w nowym budynku jest bardzo komfortowy. Jedzenie, choć zachwalane przez innych, którzy już tu byli, mnie nie zachwyciło. Zacząłem się nawet zastanawiać, czy może jest ze mną wszystko ok, skoro wielu mówi, że tu jest tak nadzwyczajnie. No, ale takie było moje szczere odczucie i nie będę udawał, że jest inaczej. Na booking.com średnia ocen to 9/10, więc zaskakująco dobrze, jak na moje doświadczenia, ale być może sami zechcecie się przekonać, jak jest na prawdę 🙂 I mega pozytywny aspekt- poznałem u Nino kolejne fantastyczne osoby, dziewczyny z Poznania, z którymi od razu złapałem świetny kontakt. Następnego dnia, tuz po śniadaniu, ok. 7:00 wyjechaliśmy razem z Mestii do Kutaisi (25 GEL).

Do wylotu z Kutaisi mieliśmy cały dzień (wylot 21:10), więc po dotarciu do centrum (choć dotarcie było cudem- kierowca o mały włos wszystkich by nas zabił z powodu swojej mega kłótni z innym kierowcą i prędkości, których żaden bus nie powinien rozwijać, a tym bardziej nie na Gruzińskich drogach) i pozostawiając bagażu w … sklepie spożywczo-przemysłowym 😉 udaliśmy się do restauracji, a potem do nieopodal położonego parku, aby chwile odpocząć, siedząc w cieniu i delektując się wspólnym towarzystwem 🙂

Pogoda tego dnia nas nie oszczędzała. Dałbym sobie głowę uciąć… że było ponad 40 stopni 😉 Dziewczyny w drodze powrotnej, na bazarze kupiły prezenty dla bliskich. Przy odbiorze naszych bagaży, zaczepia nas jeszcze właściciel sklepu i przekształca się to (nie pierwszy raz w Gruzji), w częstowanie pysznym białym winem domowym oraz rozmowy o życiu. Klienci jakby nigdy nic, robią zakupy a my drinkujemy z właścicielem.

Ostatecznie, ponieważ wino nam smakuje, właściciel wysyła kogoś ze swoich do domu, aby przyniósł dla nas jeszcze butelkę na drogę. Na koniec wyściskamy się serdecznie a nasze humory są w fantastycznym stanie.

Po zakupach, ponownie z dworca autobusowego złapaliśmy taksówkę do Jaskini Prometeusza.

Przypomnę, że jechaliśmy w 6 osób jednym samochodem, więc komfort był może niski, ale za to atmosfera fantastyczna! Wejście do jaskini, mimo zapewnień na forach, jest płatne i kosztuje 23 GEL/os, można również wybrać opcję przepłynięcia końcowej części jaskini łódką płacąc za to dodatkowo 17,25 GEL, jednak my wybraliśmy w opcję pieszą. Sama miejscowość, Tskaltubo, w której znajduje się jaskinia, straszy nieco starymi budynkami, które powstały w czasach sowieckich, kiedy wówczas znajdowało się tu znakomite uzdrowisko. Po tamtych czasach, nie zostało niestety już zbyt wiele.

Na koniec docieramy do miejsca, z którego małą kolejką wracamy pod wejście do jaskini 🙂
Wracamy taksówką na lotnisko i mimo ustalonej kwoty 30 GEL za przejazd z nami całej trasy, wręczamy taksówkarzowi 40 GEL, ponieważ okazał się niezwykle miłym, troskliwym i po prostu dobrym człowiekiem. Na lotnisku spotkała mnie konfiskata małego mydła turystycznego, z podejrzeniem że jest to trotyl 😉 I jak tu nie kochać Gruzji? 🙂

Tekst powstał w ramach płatnej współpracy z gruzińską organizacją turystyczną Georgia.travel

Czy ten artykuł był dla Ciebie wartościowy? Będę wdzięczny za komentarze poniżej. Jeśli potrzebujesz dodatkowych informacji albo masz propozycje/sugestie dotyczące tej relacji, chętnie je poznam. Dzięki Tobie wartość kolejnych artykułów może być jeszcze lepsza.

Chcesz być na bieżąco z kolejnymi relacjami z wyjazdów i poradami?

Zapraszam na profil Życie w podróży na Instagramie.

Zapraszam Cię również do zapisania się do Newslettera. Gwarantuję tylko wartościowe treści, żadnego spamu.