To pierwsza z dwóch części relacji z podroży do Bergamo i okolic. Znajdziesz tu sporo praktycznych informacji, które pomogą Ci w samodzielnym jej zaplanowaniu. Druga cześć skupia się na okolicach Bergamo – czyli Lecco, Varennie i Bellagio. A wszystko po to, aby każdy miał szanse na poznanie tego fantastycznego regionu w relatywnie krótkim czasie.

Poniższy artykuł jest efektem trzech podróży do Beramo. Pierwszy raz odwiedziłem to piękne miasto w Lombardii blisko 9 lat temu. Co ciekawe, niemalże dokładnie w tym samym czasie, na początku października. Pogoda, podobnie jak i tym razem, dopisała. Wczesnojesienne kolory spadających z drzew liści i złote słońce to idealne połączenie.

Decydując się na wyjazd do Bergamo warto zaplanować pobyt w najbardziej optymalny sposób. Dla mnie ideałem było poświęcenie max. 1/2 dni na samo miasto oraz pozostałej części czyli kolejnych 1/2 dni na okolice. Znam też i takich, którzy wyrobili się z samym miastem w dosłownie 2 godziny, ale jeśli tylko pozwoli Wam na to czas, zaszyjcie się tutaj na chwilę dłużej. Warto.

Zacznijmy od najbardziej praktycznych informacji.

Koszty:

• Lot Warszawa Okęcia- Bergamo – Warszawa Okęcie – 88 zł (Wizzair, tylko bagaż podręczny)
• Bilet 72 godzinny na komunikacje miejską ATB – 30 zł
• Nocleg Il Ritrovo, luminoso trilocale in città 320 zł /3 noce

Jak dojechać z lotniska Bergamo-Orio al Serio do centrum?

Przystanek autobusowy linii 1, którą będziemy jechać na dworzec kolejowy/autobusowy, znajduje się po prawej stronie od wyjścia z hali przylotów. Standardowy bilet z lotniska do Bergamo kosztuje 3€. Inne opcje biletów na komunikację miejską znajdziesz poniżej. Linia ta kursuje średnio co 20 minut. Obecnie nie ma już konieczności przesiadania się z autobusu nr.1 na nr. 1A, jeśli chcemy dotrzeć na stare miasto. Lotnisko Bergamo-Orio al Serio znajduje się zaledwie 15 minut jazdy autobusem od centrum Bergamo (przystanek – stacja kolejowa- Stazione FS) i 22 minuty od końcowego przystanku na starym mieście – Città Alta, zwanego również ze względu na położenie, górnym miastem (przystanek Colle Aperto). Po drodze możemy również wysiąść przy jednej z głównych arterii miasta Porta Nuova (stąd już niedaleko do miejskiego deptaka) lub dolnej stacji kolejki szynowej (przystanek Funicolare), o której nieco później.

Jak dojechać z Bergamo do Mediolanu?

Z lotniska możemy też pojechać do oddalonego o 50 km Mediolanu. Możemy skorzystać z połączenia autokarem. Ceny oraz aktualny rozkład jazdy znajdziesz na oficjalnej stronie przewoźnika Terravision.  Koszt biletu to 10 €. Możemy też dotrzeć najpierw na dworzec kolejowy w Bergamo i stamtąd dojechać do Mediolanu pociągiem. Czas przejazdu ok. 50 minut.

Rodzaje i ceny biletów na komunikację miejską w Bergamo

• Bilet na 1 strefę 1,70 € (ważny 75 minut od skasowania)
• Bilet na 2 strefę 2,30 € (ważny 75 minut od skasowania)
• Bilet na 3 strefę 3 € (ważny 90 minut od skasowania)
• Bilet na 4 strefę 3,20 € (ważny 105 minut od skasowania)
• Bilet na 5 strefę 3,50 € (ważny 120 minut od skasowania)

• Bilet 24 godzinny na 1 strefę 4,90 €
• Bilet 24 godzinny+ z/na lotnisko 8,5 €
• Bilet 72 godzinny + z/ma lotnisko 14,5 €

Bilety możeny zakupić na dworcach, w kioskach i automatach (częśc z nich również dostępna w autobusach, ale nie w każdym). Dla wygody warto zainstalować bezpłatną aplikację ATB Mobile na smartfonie i kopować bilet bezpośrednio w aplikacji. Polecam od razu podpięcie płatności Portfel Google lub Apple Wallet (w przypadku systemu iOS) i ustawienie w danym portfelu jako priorytetowej karty Revolut. Kasujemy bilet od razu po wejściu do pojazdu. We Włoszech wsiadamy przez wejścia z prawej i lewej strony, środkowe drzwi służą do wysiadania.

System komunikacji ATB obejmuje również wspomniane kolejki szynowe Funiculare, nie musimy więc kupować oddzielnie biletu na kolejkę, jeśli posiadamy dowolny, ważny bilet ATB, np. 24 czy 72 godzinny, który zdecydowanie rekomenduję. Funiculare kursują średnio co 15 minut, zarówno w jedną, jak i w drugą stronę. Na terenie miasta działają dwie takie kolejki szynowe.

Więcej informacji na temat aktualnych cen i zasad korzystania z komunikacji miejskiej, znajdziecie na oficjalnej stronie ATB Bergamo.

Podróżowanie po Lombardii – zintegrowany bilet IO Viaggio

IO Viaggio to bardzo ciekawa dla turystów, którzy chcą poznać uroki Lombardii, przemieszczając się nie tylko autobusem po Bergamo. Taki zintegrowany bilet obejmuje w całej Lombardii:

• autobusy miejskie
• autobusy podmiejskie
• koleje szynowe, tzw. funicolare
• tramwaje
• pociągi regionalne R (Regionale), RV (Regionale Veloce) i RE (Regio Express). Bilet nie dotyczy pociągów pendolino i pospiesznych, pociągi Intercity i podobne, pociągach Tper, wybranych pociągach Malpensa Express i wybranych autobusach, w tym w części autobusów na lotnisko międzynarodowe Mediolan Malpensa
• promy na jeziorze Iseo,
• koleje linowe i koleje linowo-terenowe

Bilet dostępny jest w wariantach na 1, 2, 3 i 7 dni:

• 1 dzień – 17,50 €
• 2 dni – 29 €
• 3 dni – 35 €
• 7 dni – 46,50 €

Dzieci do lat 14 mogą podróżować z posiadającymi bilet członkiem najbliższej rodziny bezpłatnie. Konieczne jest jednak posiadanie przez takiegoopiekuna wypełnionego formularza przy sobie.

Bilety można kupić w:

• kasach biletowych na dworcach kolejowych
• automatych biletowych Trenord
• wybranych bankomatach
• główych placówkach lokalnych przedsiębiorstw komunikacji miejskiej
• stron internetowych firm transportowych i ich aplikacjach na smartfony

Najwygodniej bilet IO Vaggio zakupić online, np. na tej stronie Trenord.

Wypożyczenie samochodu w Bergamo

Chyba pierwszy raz zdarza mi się odradzać Wam wypożyczenie samochodu. Muszę jednak przyznać że pod koniec listopada wynajęcia auta na 5 dni kosztowało mnie zaledwie 74 zł na cały ten okres. Dodatkowo wykupiłem ubezpieczenie wkładu własnego za dodatkowe 110 zł. Wyszukiwanie i wynajem realizowałem za pośrednictwem Holidayautos (ubezpiecznie przez ich pośrednika w Axa Assistance UK). Ostatecznie padło na wypozczalnię SurPrice. Wypożyczałem u nich nie pierwszy raz auto i nie miałem nigdy problemów. Polecam za każdym razem przez wyruszeniem w podróż zagraniczną upewnic się, że wypozyczany samochód będzie wyposażony w uchwyt na telefon (zazwyczaj nie jest to standardem). Warto w takim przypadku zabrać go z Polski, albo kupić na miejscu. Przemieszczanie się samochodem i używanie nawigacji bez uchwytu na telefon nie jest bezpieczne. Pomyśl o tym zanim wyruszysz w podróż.

O ile dla samego przemieszczania się po Bergamo nie ma to zupełnie sensu wynajmowanie samochodu, o tyle traktowanie tego miasta jako bazy wypadowej dla podróży autem po Lombardii również stawiam pod dużym znakiem zapytania. W Bergamo przez cały rok jest duży problem ze znalezieniem wolnego miejsca parkingowego. Duża część takich miejsc jest płatna (średnio to 1,60 €/ godz.), co nie zmienia faktu, że zazwyczaj trzeba stracić sporo czasu, aby znaleźć wolne miejsce. Nawet w sytuacji, kiedy mieszkamy poza ścisłym centrum, pozostawienie auta zawsze będzie stanowiło duże wyzwanie.

Autostrady w Lombardii to drugi temat. Schemat dróg dojazdowych i wyjazdowych na te trasy, głównie w Bergamo jest bardzo zawiły i powoduje, że nawet doświadczony kierowca korzystający z nawigacji samochodowej w Google Maps będzie nie raz czuł się zestresowany i zdezorietowany. Duży ruch samochodowy będzie to uczucie tylko wzmacniał. Co najmniej dwa razy zdarzyło mi się wjechać na autostradzie w bramki, które obsługiwały tylko automatyczny system przepuszczania aut ze specjalnym czujnikiem rejestrującym przejazdy. Trudno było mi zlokalizować bramkę z opcją pobrania biletu i opłacenia go przy wyjeździe. Musiałem więc korzystać z przycisku otwierającego awaryjnie bramkę wjazdową i przy wyjeździe kontaktować się z obsługą autostrady, aby poprawnie naliczyła mi opłatę za przejazd. Uwaga! Na wielu bramkach płatności zbliżeniowe nie są obsługiwane! Najbezpieczniej mieć przy sobie zawsze gotówkę, w ostateczności fizyczną kartę płatniczą. Czasami zdaża się, że jest problem z płatnością niektórymi kartami. Gotówka w takim przypadku będzie najbezpieczniejszym rozwiązaniem.

Parkowanie samochodu we Włoszech

We Włoszech, podobnie jak w wielu innych krajach południa Europy, na niektórych parkingach obowiązuje zasada bezpłatnego parkowania wyłącznie przez określony czas. W takich przypadkach zapewne spotkacie się z dodatkową informacją na znaku drogowym (określane jako „zona disco”) wskazującą na konieczność zastosowania tzw. disco orario. To rodzaj plastikowego krążka wielokrotnego użytku, który pozwala kierowcy na ustawienie na nim godziny rozpoczęscia parkowania i wstawienie go za szybę. Dzięki temu kontrolerzy mogą w prosty sposób ustalić czy nie przekroczyliśmy ustalonego, bezpłatnego czasu parkowania. Nie warto kombinować i ustawiać godziny w przyszłości, ponieważ taka sytuacja spowoduje potraktowanie kierowcy jakby wcale nie było w aucie disco orario i będzie skutkowało poniesieniem kary.

Disco orario zazwyczaj kupicie w kioskach, na stacjach benzynowych i w niektórych sklepach z tanimi, chińskimi produktami (typu „Wszystko za 5€”). Dysk taki kosztuje zazwyczaj ok. 1-2€.

W Bergamo, podobnie jak w wielu innych miastach Włoch czasami spotkacie się też z dodatkowymi obostrzeniami dotyczącymi parkowania. Mogą one np. określać prawo do parkowania wyłącznie pojazdów z określonym na znaku drogowym oznaczeniem, np. „Wyłacznie dla aut z CA1 i CA”. W większości przypadków dotyczy to mieszkańców miasta, którzy mają prawo do korzystania z dedykowanych miejsc. Turyści nie mogą więc zajmować takich miejsc.

Gdzie nocować w Bergamo?

Polecam Wam serdecznie apartament na wyłączność, Il Ritrovo, luminoso trilocale in città. Bardzo fajnie położony, ze świetnymi opiniami, w rozsądnej cenie.

Co zobaczyć w Bergamo ? Co zwiedzić ?

Niewątpliwie największe zainteresowanie wśród turystów zbudza Stare Miasto (zwane Città Alta / Górnym Miastem / Upper City). Na wielu przystankach zauważymy reklamę systemu transportu miejskiego, pokazującą, że wystarczy zaledwie kilkanaście minut, aby dotrzeć tu z lotniska. Faktycznie, zajmuje to dosłownie chwilę. W weekendy musicie liczyć się z tym, że ilość chętnych do skorzystania z funicolare jest bardzo duża.

Może warto wtedy skorzystać z autobusu lub dotrzeć na górę pieszo? Taka trasa spod samej kolejki zajmuje w średnim tempie ok. 20 minut. Trzeba tylko pamiętać, że prowadzi cały czas pod górę. Ścieżka zaczyna się kilkanaście metrów po lewej stronie od stacji kolejki.

Po drodze będziemy mieli okazje podziwiać piękne panoramy, szczególnie przy bramie – Porta San Giacomo. Przy okazji, warto wiedzieć, że mieszkańcy Bergamo zbudowali mur otaczający miasto (zwany murem weneckim), ponieważ chcieli się w ten sposób obronić przez atakiem hiszpańskich żołnierzy. Chociaż ściana mierzyła prawie 6 km, miała tylko cztery bramy, między innymi Porta San Giacomo, która w moim odczuciu jest najciekawsza. 

Mijamy bramę i kierujemy się nadal pod górę ulicą S. Giacomo w stronę górnej stacji kolejki. Czujemy już teraz, że dotarliśmy do właściwej części starego miasta. Widać to po charakterystycznych wąskich uliczkach i otaczających je licznych restauracjach, zapachach z bajecznych cukierni oraz sklepach z pamiątkami.

Warto zboczyć czasem z utartej głównej trasy Via Gombito, choć na chwilę, żeby poznać trochę lepiej klimat tej starówki. Bez obaw. Niemożliwe, abyśmy pominęli takie główne atrakcje, jak znajdujące się koło siebie Katedra czy Bazylika di Santa Maria Maggiore. Barokowe stiuki na Piazza Vecchia, płaskorzeźby w Capella Colleoni i gobeliny w dużym romańskim kościele? Tak, to wszystko znajdziemy dosłownie na kilkuset metrach kwadratowych w tym obszarze.

Barokowy styl zachwyca wystrojem średniowiecznej świątyni.  Mimo że z zewnątrz wygląda dość niepozornie, w środku robi niesamowite wrażenie. Została zbudowana w 1137 roku w podziękowaniu za uchowanie miasta od epidemii dżumy. Na Placu Vecchia możemy podziwiać pałace Palazzo della Ragione oraz Palazzo Nuovo. W centralnej części placu znajduje się chyba najchętniej fotografowana w całym mieście, fontanna.

Nad tym miejscem góruje 53 metrowa kampanila, wieża zegarowa i dzwonnica w jednym- Torre Civica, z której rozpościera się ciekawy widok na okolicę. Jest to cześć Muzeum Historii Miasta Bergamo. Koszt biletu wstępu do całego Muzeum wynosi 5 € normalny, 3 € studenci do 26 roku życia i grupy powyżej 15 osób oraz 1 € – uczniowie do 18 roku życia. Więcej informacji na stronie Muzeum.

Skoro jesteśmy we Włoszech, nie możemy pominąć wyjątkowo smacznych lodów. Można je kupić praktycznie wszędzie. W tej okolicy polecam Wam szczególnie Gelateria Cherubino (Via Bartolomeo Colleoni 40). Niebo w gębie.

Prawdopodobnie widzieliście już znajdującego się przez dworcem kolejowym ogromnego dinozaura. Kolejny czeka na was tuż przed wejściem do Muzeum Historii Naturalnej. Nie wchodziłem do środka. Bilety znacznie podrożały w ostatnim czasie i obecnie kosztują 8 €. Ilość eksponatów podobno nie przytłacza, a ich stan również wymaga poprawy. Jeśli jednak zwiedzacie miasto z dziećmi, warto rozważyć zwiedzenie tego miejsca. Docieram do niewielkiego placyku, z którego odjeżdża autobus linii 1 i 10 – przystanek Colle Aperto.

Tuż za bramą murów miejskich czeka na nas kolejna kolejka Funicolare. Wjeżdżam nią dosyć szybko i zanim przejdę w stronę ruin zamku San Vigilio, wychodzę najpierw z budynku kolejki na znajdujący się po lewej stronie taras. To jeden z najlepszych punktów widokowych w całym mieście.

Pora na San Vigilio. Wstęp jest bezpłatny. Tuż przed wejściem na jego teren znajduje się czysta, bezpłatna toaleta.Na zamku, poza weekendem nie ma tu aż tak wielu turystów, jak mogłoby się wydawać. Jest to idealne miejsce na panoramiczne zdjęcia i chwilę odpoczynku. Sam zamek nie powala swoim pięknem, mimo to warto dotrzeć tu ze względu na widoki.

Przy górnej stacji kolejki znajduje się przyjemna restauracyjka. Przechodząc koło niej można wyczuć przyjemne zapachy, po których można poczuć się głodnym. To miejsce można uznać za godne małej przerwy, choćby na kawę.

Schodzę z góry na piechotę, ponieważ nie chcę po drodze ominąć kolejnych przyjemnych panoram miasta. Nie rozczarowuję się. Po drodze robię małą przerwę na ławce koło kościoła San Gottardo. Mija mnie tylko kilku biegaczy, poza tym rzadko ktoś tędy przechodzi. Cisza i spokój. Spokojna trasa prowadzi mnie do dolnego miasta.

Città Bassa – Dolne Miasto w Bergamo

Jeśli macie tylko 1 dzień na zwiedzanie Bergamo, warto jeszcze przejść się główną ulicą Viale Vittorio Emanuele i Viale Roma i kiedy zauważymy po przeciwnej stronie ulicy budynek Credito Bergamasco (a przy nim rzeźbę Nike z Samotraki) oraz kościół Chiesa di Santa Maria Immacolata delle Grazie, możemy odbić w stronę Borgo San Leonardo.

To deptak miejski z mnóstwem sklepów światowych marek. Pełno tu również restauracji i kawiarni.

Przy okazji nie można pominąć, że Bergamo ma długą tradycję gastronomiczną. Identyfikuje się ona z kuchnią lombardzką, wykorzystującą masło, śmietanę i słoniny. Do regionalnych potraw należą między innymi polenta e uccelli i polenta taragna. Składa się na nią mąka kukurydziana i gryczana z dodatkiem pikantnego sera Bitto oraz masła. Całość nie wygląda nadzwyczajnie apetycznie, ale miłośników nowych smaków może skusić. Istnieje również Casoncelli, czyli nadziewany makaron z masłem, szałwią i pancettą. A słodkości ? Podobno najlepsze lody w całym mieście serwuje się tu  w Gelateria La Romana Bergamo (Via Gerolamo Tiraboschi 42).

Cimitero Monumentale

Zmieniany teraz lokalizację. Miejscem, które zrobiło na mnie bardzo duże wrażenie jest cmentarz Cimitero Monumentale. Już samo wejście na jego teren przypomina budowle niczym mniejszy brat kambodżańskiego Angkor Wat.

Teren cmentarza jest bardzo rozległy. Znajdziemy tu niezwykle piękne i okazałe grobowce. Powodem do zadumy będzie z pewnością część bogato zdobionych grobów dzieci oraz kilkudziesięciometrowy pasaż kolumbarium.

Planując zwiedzanie Bergamo, warto skupić się więc na Starym mieście, ponieważ niewątpliwie oferuje ono najwięcej ciekawych miejsc. Wystarczy zaledwie godzina lub dwie aby zobaczyć kawałem miasta. Pora na okolice Bergamo.  Lecco, Varenna i Bellagio prezentują się Wam w kolejnej relacji z podróży. Zapraszam, przekonajcie się sami, że warto się tam wybrać.