Mazury kojarzyły mi się kiedyś głównie z Krainą Wielkich Jezior Mazurskich. Kiedy więc zacząłem szukać dla siebie równie ciekawego, ale zdecydowanie mniej obleganego przez turystów regionu, natrafiłem na informację o Mazurach Garbatych i reprezentującą je również Krainę EGO. Nazwa ta pochodzi od pierwszych liter trzech miast- reprezentantów regionu: Ełku, Gołdapi i Olecka. Każde z nich, wraz z okolicami odwiedziłem w trakcie podróży samochodowej pod koniec maja. Towarzyszyła mi moja koleżanka, Ania. Bardzo lubię podróżować o tej porze roku. Jest już przyjemnie ciepło, wszystko dookoła jest już zielone, pachnie wiosną. Jednocześnie to jeszcze niewysoki sezon wakacyjny, łatwo więc znaleźć dla siebie nocleg w rozsądnej cenie, w restauracjach nietrudno o wolne stoliki, jako turyści czujemy się dopieszczeni. Tym razem postanowiłem zwiedzać bez pośpiechu, bardziej doświadczać odwiedzanych miejsc, poznać tutejszych mieszkańców, lokalnych potraw.

Mazury Garbate zrobiły na mnie ogromne wrażenie, głównie jako jeden z najpiękniejszych zakątków Pojezierza Mazurskiego. Ich granice nie mają ścisłego określenia geograficznego. Kraina ta obejmuje obszar, który dawniej określany był  jako Pruski Grzbiet. Cechą charakterystyczną tej części Polski jest pofałdowany, pagórkowaty krajobraz. Krainę EGO wyróżnia prozdrowotny mikroklimat, dużo zbiorników wodnych i terenów zielonych, dobrze przygotowana infrastruktura turystyczna. Każdy znajdzie tu coś dla siebie: amatorzy odpoczynku, osoby stawiające na aktywności sportowe oraz poszukujący dobrej, lokalnej kuchni.

Poznajcie więc razem ze mną Krainę EGO na Mazurach Garbatych.

Gołdap

Gołdap to pierwsze z odwiedzonych przez nas miast w Krainie EGO. W 2019 roku w konkursie organizowanym przez Komisję Europejską miasto zdobyło załużony tytuł Najlepszej Europejskiej Destynacji Tyrystycznej! Nazwa miasta pochodzi od staropruskiego „gelde” (niecka) i „ape” (rzeka). Nim jednak powstało miasto, tę krainę zamieszkiwało jedno z pruskich plemion, Jaćwingowie, przez Krzyżaków nazywani Sudowami. Dziś Gołdap jest pięknie położona w dolinie rzeki Gołdapy, w bliskim sąsiedztwie jeziora Gołdap, na skraju Puszczy Rominckiej. Co warto odnotować, może się pochwalić najczystszym powietrzem w Polsce, bogactwem wód mineralnych i zasobów borowinowych.

Od ponad 20 lat Gołdap posiada status uzdrowiska. Jak na razie to jedyne uzdrowisko w województwie warmińsko – mazurskim (o jego status aktualnie stara się również Lidzbark Warmiński).  Znajduje się tu sanatorium, pijalnia wód mineralnych i tężnie solankowe oraz doskonale przygotowana infrastruktura uzdrowiskowa z Promenadą Zdrojową, dużym placem zabaw, ścieżkami pieszymi i rowerowymi oraz siłownią na świeżym powietrzu. To, co najbardziej nas urzekło w dzielnicy uzdrowiskowej to cisza i spokój. Wszystko stało się jasne, kiedy dowiedziałem się, że Gołdap należy do międzynarodowego stowarzyszenia miast Cittaslow. Ruch ten zapoczątkowano w Toskanii, gdzie w odróżnieniu od współczesnych centrów turystyki masowej zaczęto preferować turystykę zrównoważoną, zgodną z zasadami: wolno, cicho, mało, dokładnie i aktywnie, w przeciwieństwie do tzw. twardej turystyki wyznającej zasady: masowo, szybko, głośno. Podstawą łagodnej turystyki jest tu więc balans między potrzebami turystów, środowiska naturalnego i lokalnych społeczności.

Ciekawostka! Gołdap i okolice to nie tylko oferta na wiosnę i lato. Na narciarzy biegowych czekają trasy narciarskie w dzielnicy uzdrowiskowej oraz podgołdapskim Lesie Kumiecie. Tam też odbywa się najstarsza impreza narciarska na Warmii i Mazurach – Bieg Jaćwingów.

W dzielnicy uzdrowiskowej znajdują się czwarte co do wielkości w Polsce, 220 metrowe tężnie solankowe oraz zdrój, pijalnia wód mineralnych i leczniczych z grotą solną. Ta ostatnia świetnie odtwarzają naturalny mikroklimat i umożliwiają prozdrowotną inhalację. To właśnie tu, z dala od morza można korzystać z dobrodziejstwa morskiego klimatu. Czyste i zjonizowane powietrze odpręża i wspomaga leczenie wielu chorób. Przebywanie w takiej jaskini to połączenie przyjemnego z pożytecznym. Na terenie zdroju można też skorzystać z szerokiej oferty zabiegów.

Zameldowaliśmy się w pobliskim Hotelu Ventus Natural & Medical Spa****, zaledwie 150 metrów od jeziora Gołdap. Jak wskazuje sama nazwa, ma do zaoferowania sporo atrakcji związanych z poprawą samopoczucia i zdrowia. Mieliśmy tu okazję nie tylko nocować w komfortowo wyposażonym pokoju z bardzo wygodnym łóżkiem, ale też codziennie smacznie jeść. Wieczorami, już po zwiedzaniu Gołdapi i okolicy chętnie odwiedzałem hotelową strefę SPA. Tutejsze śniadania i kolacje to najwyższy poziom kulinarny, posiłki przygotowywane są z najlepszej jakości produktów. Mam duże porównanie do setek hoteli, w których miałem okazję jadać w trakcie moich podróży. Hotel Ventus ze swoją restauracją Endorfina jest w zdecydowanej czołówce. Restauracja otwarta  jest codziennie w godzinach 13.00-22.00.

Hotel Ventus położony jest niedaleko plaży miejskiej. Można na niej skorzystać z infrastruktury turystycznej, takiej jak m.in. pomost, kąpielisko strzeżone, korty tenisowe, boisko do koszykówki i teren do gry w piłkę plażowej, pole namiotowe, domki letniskowe oraz wypożyczalnia sprzętu pływającego (np. kajaki, deski i rowery wodne) czy leżaków plażowych. Mieliśmy okazję skorzystać pierwszy raz w życiu z rejsu katamaranem solarnym. Taka przyjemność kosztuje 20 zł od osoby, pod warunkiem zebrania się grupy min. 5 osób. Nie trzeba martwić się o sternika, ponieważ jego koszt jest wliczony w cenę rejsu. My możemy w tym czasie przyjemnie odpoczywać i podziwiać okolice jeziora Gołdap. Więcej informacji na temat oferty gołdapskiego OSIR’u znajdziecie na oficjalnej stronie ośrodka.

Planowanie pobytu w Gołdapi ułatwia skorzystanie z pomocy wykwalifikowanych pracowników Centrum Informacji Turystycznej w Gołdapi. Podpowiedzą co warto zwiedzić i jak najlepiej zaplanować tu czas. Możecie tu kupić mnóstwo oryginalnych pamiątek. CIT w Gołdapi znajduje się w centrum miasta, przy placu Zwycięstwa 16.

Godziny pracy:

• Poniedziałek- piątek 9:00-17:00
• Sobota 10:00-13:00

Wieża ciśnień w Gołdapi

Ze starej Gołdapi nie ocalało zbyt wiele. Niestety, zniszczenia wojenne pochłonęły ponad 80 % śródmieścia. Na szczęście pozostała między innymi zabytkowa wieża ciśnień, w której obecnie znajduje się pięknie położona kawiarnia i dwa tarasy widokowe. Można z nich podziwiać panoramę miasta. Żałuję, że nie mamy takiej atrakcji turystycznej w Lublinie. Cały budynek ma wysokość 46,5 m i posiada 7 kondygnacji oraz kopulaste przekrycie zwieńczone latarnią z iglicą. Na wyższe partie wieży ciśnień możecie również wjechać windą. Warto też zejść na dół po schodach, ponieważ we wnętrzach budynku znajduje się niewielkie muzeum, prezentujące przedmioty użytku codziennego, służące dawniej mieszkańcom Gołdapi i okolic. Przy wieży ciśnień znajduje się bezpłatny parking dla zwiedzających.

Bilet wstępu do gołdapskiej wieży ciśnień:

• Dorośli 15 zł
• Uczniowie i studenci 10 zł
• Emeryci i renciści 13 zł
• Dzieci poniżej 7 roku życia bezpłatnie

Godziny otwarcia w sezonie 2022 r. :

• maj, czerwiec: 10:00 – 18:00
• lipiec- sierpień: 10:00 – 20:00
• wrzesień: 10:00 – 18:00

Lokalizacja: Ul. Paderewskiego 35

Puszcza Romincka

Puszcza Romincka przez stulecia była rewirem łowieckim władców Prus. Od 1890 roku polował tam cesarz niemiecki, Wilhelm II. W swojej historii, na obszarze Puszczy Rominckiej została założona kwatera główna Naczelnego Dowództwa Wojsk Lotniczych Luftwaffe. Prawdopodobnie w Lesie Kumiecie znajdował się również ośrodek badawczy pracujący nad stworzeniem silnika do słynnych pocisków V-2. Obecnie Gołdap i okolice to atrakcyjny turystycznie teren obejmujący między innymi 260 km oznakowanych szlaków rowerowych, w tym 80 km Green Velo, 140 km znakowanych szlaków pieszych i ścieżki edukacyjne w Puszczy Rominckiej. Wszelkie szlaki można zwiedzać z ulotkami dostępnymi w Centrum Informacji Turystycznej w Gołdapi, albo korzystając z praktycznych, bezpłatnych aplikacji na smartfony. Polecam Wam szczególnie aplikację Tajga Polska, która jest to doskonałą propozycją multimedialnego przewodnika turystycznego po Puszczy Rominckiej i jej okolicach.

W aplikacji zostały opisane ciekawostki przyrodnicze, atrakcje turystyczne, ścieżki edukacyjne, szlaki piesze i rowerowe, a także wieże widokowe i miejsca wypoczynku. Zarówno obiekty, jak i trasy posiadają dane lokalizacyjne, dzięki którym łatwo jest odnaleźć je na mapie i wyznaczyć do nich trasę. Ta funkcjonalność umożliwia dotarcie do miejsc, które do tej pory znane były tylko nielicznym. W przewodniku tym znajduje się również wiele praktycznych wskazówek dla turystów odwiedzających Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej. Polecam Wam szczególnie skorzystać z plannera, który w prosty sposób pomoże zaplanować zwiedzanie poszczególnych miejsc. Aplikacja działa w trybie offline oraz wykorzystuje lokalizację GPS.

Most kolejowy w Botkunach

Oprócz jazdy rowerem po Puszczy Rominckiej wybraliśmy się również na zwiedzanie Mostów Kolejowych w Botkunach, tutejszych dwóch trzyprzęsłowych wiaduktów. Jest to miejsce zdecydowanie mnie popularne niż Mosty w Stańczykach (o który więcej w dalszej części artykułu), niemniej warto je odwiedzić. Nie bez powodu nazywane są Małymi Stańczykami. O wiele mniejsze od swojego starszego brata, ukryte w tutejszym lesie, nie ustępują mu bardzo swoją tajemniczością. Należy jednak zachować ostrożność, ponieważ nie są obecnie w najlepszym stanie technicznym. Dla tych z Was, którzy chcieliby wybrać się tu rowerem, zachęcam do wypożyczenia roweru górskiego z przerzutkami. Polecam Wam ich wypożyczenie w Centrum Informacji Turystycznej w Gołdapi. Koszt jest niewielki, a przyjemność z takiej podróży całkiem spora.

Piękna Góra

Kolejnym miejscem w okolicy jest Piękna Góra. Widać stąd dobrze, że Mazury są faktycznie garbate. Na północy widać z jej wierzchołka rzekę Gołdapę, miasto i jezioro w zielonym otoczeniu Puszczy Rominckiej. Na zachodzie, ku południowi- Puszczę Borecką, ku północy – morenowe wyniesienia Gór Klewińskich i Lasy Skaliskie. Południowy widok odsłania prawie całe pasmo Wzgórz Szeskich. Od południa, poprzez stromy wąwóz, główny masyw Pięknej Góry łączy się z Zamkową Górą, dawnym grodziskiem jaćwieskim.

Każdy kto chce zobaczyć te widoki może najpierw dojechać samochodem na parking znajdujący się tuż przy dolnej stacji wyciągu krzesełkowego, a stąd wygodnie wjedziecie na górę wyciągiem. Alternatywą będzie spacer torem saneczkowym. Na górze powita Was piękna panorama. Zimą można korzystać ze sztucznie naśnieżanych i oświetlanych wieczorem tras zjazdowych.

W sezonie letnim skorzystacie tu z oryginalnej atrakcji w postaci obrotowej kawiarni. Kiedyś istniała tu również skocznia narciarska. Możecie obejrzeć stąd piękny krajobraz aż po horyzont, umilając sobie czas dobrą kawą z ciastem.

Mosty w Stańczykach

Zanim dotrzecie do mostów, będziecie mieli okazję przejechać ze wsi Błąkały wzdłuż przepięknej alei 229 jarząbów szwedzkich, należących do pomników przyrody (dotąd sądziłem, że status pomnika przyrody może mieć wyłącznie pojedyncze drzewo). To swoisty, dendrologiczny tunel, który bardzo nam się spodobał i spowodował, że zatrzymałem się tu na chwilę, aby zrobić zdjęcia.

Mosty w Stańczykach to jedna z największych atrakcji turystycznych tej części Mazur. Nic dziwnego. Mowa o najwyższych mostach kolejowych w Polsce, zaprojektowanych jeszcze przez I wojną światową. Mogą się poszczycić wysokością 36 metrów i długością 200 metrów. Ogrom i piękno tego miejsca odczujecie dopiero na żywo. Zapewniam Was, że zrobią na Was duże wrażenie. Bardzo przypominają mi swoim wyglądem rzymskie akwedukty. Pamiętajmy jednak, że mosty spełniały swoją rolę głównie pod względem transportu kolejowego. W 1927 r. przez wieś uruchomiona była linia kolejowa Gołdap – Żytkiejmy o długości prawie 40 km.

Koniecznie przejdźcie się zarówno po samych mostach jak i ścieżką prowadzącą pod nimi. Przepływa tędy urocza rzeczka Błędzianka. Tutejszy las zapewnia przyjemny cień, a szum rzeki i chwila odpoczynku na małym, drewnianym mostku umili Wam tu spędzenie czasu. Możecie skorzystać z dużego, bezpłatnego parkingu samochodowego, znajdującego się zaledwie 200 metrów od wejścia na teren zwiedzania.

Bilety wstępu:

• Bilet normalny 10 zł
• Bilet ulgowy 7 zł
• Rodzinny 35 zł
• Bezpłatny dzieci do lat 5

Godziny otwarcia:

Codziennie 8:00-20:00

Czas zwiedzania: ok. 1,5 godziny

Wieża widokowa w Stańczykach

Ok. 1 km przed Mostami w Stańczykach warto zatrzymać się na parkingu samochodowym przy wieży widokowej. Rozpościera się stąd piękny widok, między innymi na wspomniane Mosty w Stańczykach. Panorama z wieży przypomina mi podobne miejsce, które odwiedziliśmy w trakcie podróży do Skalnych Miast. Ciekawą historię ma tutejsze jezioro Tobellus Mały. Słynie z niespotykanego zjawiska. Podczas gwałtownej burzy w czerwcu 1926 roku rozległ się tu potężny huk- jezioro wybuchło. Powstała kilkumetrowa fontanna, która rozrzuciła dookoła bryły błota. Jezioro na pewien czas zniknęło z powierzchni ziemi przykryte grubą warstwą szlamu. Dopiero po 2 miesiącach znów ukazało się czyste lustro wody. Przybyli wówczas badacze ustalili, że w jeziorze nastąpiła eksplozja metanu zgromadzonego w jego torfowym dnie.

Wstęp na wieżę widokową jest bezpłatny.

Mosty w Kiepojciach

Kolejne, mniej popularne miejsce na turystycznej mapie Mazur Garbatych. Podobnie jak w przypadku Mostów w Botkunach, nie ma tu żadnej infrastruktury turystycznej. Można za to podjechać pod same posty samochodem. Nie rezygnujcie z odwiedzenia tego miejsca. Choć nic nie pobije wrażenia po zwiedzaniu mostów w Stańczykach, te w Kiepojciach też ciekawie się prezentują. Podaję Wam dokładną lokalizację TUTAJ, bo po drodze miniecie jeszcze inną część pobliskich mostów, które mogą się wydawać miejscem docelowym, a nim nie są. Dojazd z drogi głównej zajmie jakieś 10 minut, więc sami przekonajcie się jak wygląda to miejsce na żywo.

Sękacz z Puszczy Rominckiej

Może się wydawać na pierwszy rzut oka, że będzie to historia o produkcie. Jednak dla mnie to bardziej opowieść o wyjątkowej osobie, która dzięki swojemu uporowi i pasji stworzyła coś wyjątkowego. I nadal nie mam na myśli wyłącznie sękacza, ale również zjednoczenie rodziny i mieszkańców okolicy wokół idei tworzenia i dzielenia się tym co mamy najlepszego. Pani Bożena Mikielska z Żytkiejm (pogranicze Mazur Garbatych i Suwalszczyzny) to prawdziwa, żywa legenda. Jej zapału i sił do walki z przeciwnościami losu pozazdrościć mógłby niejeden. Tę wyjątkową kobietę miałem okazję poznać w trakcie cyklicznego spotkania blogerów podróżniczych, Blogowych Morsach, ponad dwa lata temu. Nie było wtedy zbyt wiele czasu na osobiste opowieści, byliśmy skupieni głównie na samym procesie produkcji sękacza, w czym pierwszy raz uczestniczyłem.

Tym razem po pokazaniu jak wykonuje się tutejsze przysmaki, pani Bożena zaprosiła nas na kawę z sękaczem i poświęciła sporo czasu na przedstawienie historii, która doprowadziła ją do obecnego miejsca. Jak się okazuje, nie zawsze było różowo. Rozmawiając z panią Bożeną można odnieść wrażenie, że od urodzenia ma w sobie absolutną pewność siebie, żadnych obaw, wątpliwości, braku poczucia własnej wartości. Jednak na początku tej drogi musiała zawalczyć o wiarę w siebie i swoje umiejętności. Do tego doszła ogromna pracowitość i zaangażowanie rodziny oraz przyjaciół. Teraz prowadzi prężnie działalność skupioną wokół przygotowywania głównie sękacza z Puszczy Rominckiej, od 2020 roku wpisanego na Listę Produktów Tradycyjnych. Nic dziwnego, że niebanalne ciasto to zostało objęte dodatkową ochroną prawną. Tradycja wypieku sękacza sięga dawnych czasów. Istnieje sporo legend i opowieści związanych z tym wyjątkowym ciastem. Jedna z wielu historii głosi, że pieczenie ciast w ogniu wywodzi się od prastarych plemion Bałtów – Jaćwingów, Żmudów, Litwinów i Prusów. Ludy te czcząc swe bóstwa, składały im ofiary z mięsa, miodu i ciast. Inna, późniejsza legenda mówi, że pierwszy sękacz został podany na dworze w Bereżnikach koło Sejn królowej Bonie, która zachwyciła się tym wyjątkowo smacznym i efektownym ciastem z sękami – odtąd często zdobiło ono królewski stół na Wawelu.

A jak wygląda prawdziwy sękacz z Puszczy Rominckiej? Czym się wyróżnia? W zależności od miejsca wypieku, widoczne są różnice w wyglądzie i smaku tego popularnego ciasta, niemniej jednak główna receptura i technologia pozostała ta sama i kultywowana jest także przez mieszkańców okolicy Puszczy Rominckiej. Sękacz z Puszczy Rominckiej może być wypiekany wyłącznie na obracającym się wałku powieszonym nad ogniem rozpalonym z drewna liściastego (brzoza, olcha, jesion), dzięki czemu jest bardziej delikatny i soczysty. Składnikiem, który wyróżnia sękacza z Puszczy Rominckiej  jest dodatek aromatu arakowego. Najczęściej wypieka się sękacza, o wysokości 50 cm, ale wielkość zależy od rozmiaru wałka oraz od ilości składników użytych do przygotowania ciasta; tyle ile centymetrów wysokości ma mieć sękacz, tyle samo trzeba użyć jaj. Barwa zależna od ognia, różne odcienie żółtego i brązowego i złota, w przekroju widoczne warstwy jasnego ciasta przedzielone ciemnymi, przypominające słoje drzewa.

Ciekawostka: Sękacza wypiekano na wesela, gdzie był najważniejszym ciastem. Stawiano go przy parze młodej i umieszczano w nim wiązankę panny młodej.

Wydarzeniem, które promuje sękacze z Puszczy Rominckiej jest „Święto Sękacza”, które odbywa się od kilkunastu lat, w okresie letnim w Żytkiejmach –  wsi leżącej przy Puszczy Rominckiej. „Święto Sękacza” propaguje wiedzę o tradycjach kulinarnych regionu, zwyczajach i obrzędach. Dzięki temu wydarzeniu sękacz z Puszczy Rominckiej jest coraz bardziej rozpoznawany, a tradycja jego wypieku jest poznawana przez coraz więcej ludzi.

Oprócz możliwości zakupu sękacza czy mrowiska (również serdecznie polecam, smakuje doskonale) warto przyjechać tu do polowej restauracji „ale Micha – Mazurskie Jadło” Stowarzyszenia Żytkiejmska Struga. Serwowane są tu dania regionalne jak kartacze, kiszka ziemniaczana czy placki ziemniaczane. Są też zupy oraz dania mięsne jak i mączne. Wszystkie potrawy można kupić też na wynos. Do dyspozycji dzieci jest znajdujący się obok plac zabaw.

Godziny otwarcia restauracji polowej w sezonie letnim:

• od poniedziałku do piątku 13:00-19:00,
• w soboty i niedziele w godzinach 13:00-20:00.

Piramida w Rapie

Grobowiec rodzinny pruskiego rodu baronów von Farenheit, zbudowany najprawdopodobniej w 1811 roku. Charakterystyczną cechą budowli jest kształt, przypominający starożytne egipskie piramidy. Starożytnym Egiptem zainteresował się właściciel majątku w Rapie, baron Friedrich von Fahrenheid. Był on zapalonym kolekcjonerem dzieł sztuki i mecenasem artystów. Podczas podróży po Europie zetknął się w Paryżu z modną wówczas, po wyprawie egipskiej Napoleona, egiptologią. Zafascynowany opowieściami o posiadających niezwykłe właściwości, monumentalnych piramidach postanowił zbudować podobną w swoim majątku.

Uwaga! Dojazd z Gołdapi najlepiej drogą południową przez Banie Mazurskie. Trasa północna na zachód od Gołdapi jest bardzo słaba pod względem nawierzchni. Muszę też uczciwie powiedzieć, że piramida nie zrobiła na mnie jakiegoś ogromnego wrażenia. Być może spodziewałem się czegoś więcej. Mimo wszystko nie żałuję, że tu przyjechaliśmy, tym bardziej, że to niedaleko od Gołdapi. Zawsze możecie liczyć na moje uczciwe opinie, dlatego chciałem podzielić się z Wami również tą informacją. Jakieś 200 metrów od głównej drogi, z której można podejść pieszo znajdują się dwa parkingi, proponuję skorzystać z tego, gdzie widnieje informacja „bezpłatny parking”. Wstęp na teren przy piramidzie w Rapie jest bezpłatny. Nie ma możliwości wejścia do środka budynku, z zewnątrz można zajrzeć do środka tego mauzoleum przez jedno z okien. Zobaczyć można przez nie trumny, w których spoczywają członkowie rodziny Farenheitów.

Ciekawostka: Według niektórych radiestetów , w miejscu grobowca krzyżują się trzy ważne linie promieniowania geomantycznego.

Jazda konna Kociołki

Niedaleko Gołdapi, we wsi Kociołki znajduje się stadnina koni. To idealne miejsce, aby zacząć przygodę z jeździectwem lub podszkolić swoje umiejętności. Okolica jest bardzo ładna. Miejsce to oferuje również noclegi i wyżywienie.

Gołdap – co i gdzie warto zjeść?

W samej Gołdapi polecam Wam trzy restauracje:

• Restauracja Matrioszka – nie bez powodu ma tak dużo pozytywnych opinii w internecie. To efekt doskonałej kuchni pogranicza specjalizującej się w daniach mącznych, na bazie lokalnych produktów. Spróbujcie tu kartaczy i kiszki ziemniaczanej, placków ziemniaczanych lub doskonałych pielmieni z jagnięciną, wołowiną i wieprzowiną. Moim absolutnym faworytem są tu dzyndzałki z kaszą gryczaną i gęsiną. Polecam Wam również niespotykane nigdzie indziej czarne pierogi z karpiem.

• Restauracja Parkova – kolejne pozytywne zaskoczenie w Gołdapi. Restauracja znajduje się tuż przy parku, stąd nazwa. Przyjemne wnętrze i zapachy z kuchni zapowiadają smaczny posiłek. Zamawiamy z Anią lokalne dania. Polecam Wam babkę z sosem kurkowym + surówka.

• Restauracja Endorfina – znajduje się w hotelu Ventus. To jedna z najlepszych restauracji w jakich dotąd jadłem. Doskonałe przystawki, szczególnie tatar wołowy z przepiórczym jajkiem, pierogi z jeleniem, rewelacyjny chłodnik. Fantastyczne desery. Nie jest to może najtańsza restauracja w okolicy, ale jakość i smak są doskonałe.

Olecko i okolice

Do grona miast Cittaslow dołączyło niedawno siedemnastotysięczne Olecko, malowniczo położone na północno-wschodnim krańcu Mazur Garbatych, nad rzeką Legą. Bliskość 4 puszczy: Augustowskiej, Rominckiej, Boreckiej i Piskiej wpływa na wyjątkowo czyste powietrze i prozdrowotny klimat. Nasi gospodarze z urzędu miasta i Centrum Informacji Turystycznej zaprosili nas na zwiedzanie miasta i okolic. Zaczynamy więc od centralnej części Olecka.

Tutejszy rynek jest jednym z największych w Europie, ma powierzchnię prawie 6,5 ha. Kiedyś służył głównie jako miejsce targowe. Choć wojna bardziej oszczędziła to miasto niż opisywaną już w artykule Gołdap, to w 1845 roku po wkroczeniu Armii Czerwonej spalono większa część dawnych kamienic. Obecnie w samym centrum miasta, na wzniesieniu dumnie stoi Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski. Dawniej stał tu gotycki kościół z cmentarzem. W alejce oddzielającej teren kościelny od parku znajduje się budynek ratusza z 1818 roku. Na placu można usiąść wygodnie obok odlanej z brązu podobizny najbardziej znanego Olecczanina, Janusza Panasewicza z zespołu Lady Pank.

Wiewiórcza ścieżka

Kierujemy się w stronę przepięknie położonego Jeziora Oleckiego Wielkiego. Wzdłuż akwenu przebiega główna trasa turystyczna, zwana „Wiewiórczą ścieżką”. To trasa rowerowo-spacerowa o długości 12 km. Na szlaku zlokalizowane są cztery tarasy widokowe. Spora część ścieżki jest ocieniona przez licznie rosnące wzdłuż niej drzewa. Naszą uwagę przykuwa nie tylko samo jezioro, ale też i unikalne, drewniane molo o długości 36,5 m zakończone 7-metrową wieżą z 1930 roku. Jej nazwa „Skocznia” wynika z tego, że plażowicze często skaczą stąd do wody. Od wielu lat molo z białą wieżą jest symbolem miasta, które w pełni korzysta z walorów pięknego położenia nad jeziorem. Na terenie tego strzeżonego miejskiego kąpieliska znajduje się wypożyczalnia sprzętu pływającego, bar , boisko do gry w siatkówkę oraz zaplecze sanitarne.

Pomnik Wojenny

Niedaleko plaży znajduje się pomnik wojenny. To kamienna półrotunda, pozostałośc po pomniku żołnierzy niemieckich z I wojny światowej. Nie wykonano go jednak z cegły, tylko… kamieni polnych. Olecki monument był drugim pod względem wielkości w Prusach Wschodnich. Od strony jeziora i stadionu do pomnika prowadzi wiadukt, wspomnienie dawnej linii kolejki wąskotorowej.

Zabytkowy młyn

Przy ul. Jagiellońskiej 2, tuż przy rzece Ledze naszą uwagę zwrócił stary młyn, kiedyś wodny, obecnie niewykorzystywany w swojej pierwotnej funkcji. W tutejszej piekarni można dostać doskonałe pieczywo. Oczyma wyobraźni widzę ten budynek w pełni odrestaurowany, z tarasem restauracyjnym nad rzeką. Budynek ma bardzo duży potencjał, mam nadzieję, że kiedyś zostanie odrestaurowany.

Plaża Miejska „Szyjka”

W okresie letnim warto skorzystać z tutejszych miejsc do odpoczynku na łonie natury. Oprócz wspomnianej wcześniej „Skoczni” warto wybrać się na kolejną plażę miejską, „Szyjkę”. Nazwa nieprzypadkowa. Wynika z jej położenia przy zwężeniu południowej części Jeziora Oleckiego Wielkiego. Nad plażą góruje skarpa, a na niej taras widokowy z wiatą turystyczną. Miejsce to jest idealnie przystosowane do celów rekreacyjnych. Przede wszystkim to bezpieczne kąpielisko z pływającym pomostem, ławki i leżaki parkowe, stojaki na rowery, murowane grille, boisko do siatkówki plażowej, slip do wodowania małych jednostek pływających, toalety i parking samochodowy. Jeśli zechcecie odwiedzić to miejsce wieczorem, ścieżka jest dobrze oświetlona.

Olecko jest bardzo mocno związane ze sportem. Widać, że zainwestowano tu duże środki na wybudowanie hali widowiskowo-sportowej z pływalnią „Lega” czy dużego zespołu rekreacyjno-sportowego z kortami tenisowymi, boiskami i stadionem lekkoatletycznym.

Miejsce, które tuż po Oleckim Jeziorze Wielkim najbardziej mi się spodobało to Sztuczne Łowisko „Piskorz”, głównie ze względu na stworzoną tu niedawno ścieżkę prowadzącą po drewnianych mostkach.

Plaża „Dworek Mazurski”

Trzecia plaża, najdalej położona od centrum Olecka, to niestrzeżona plaża „Dworek Mazurski”. Wielu mieszkańców uważa ją wręcz za ulubioną, ze względu na bardziej kameralny klimat. Nie ma tu co prawda takiej infrastruktury jak na „Skoczni” czy „Szyjce”, ale miłośnikom miejsc z dala od gwaru miasta to miejsce może szczególnie przypaść do gustu. Moim zdaniem, jego dużym atutem jest też piękna panorama na okolicę. Widać stąd również dobrze, że Mazury są garbate.

Gdzie warto jeść w Olecku i okolicy?

Mazurski Dwór w Siejniku

Jedzenie w tej restauracji jest doskonałe. Do Mazurskiego Dworu trafiliśmy tu w trakcie deszczu, co nie ukrywam, nawet mnie ucieszyło, bo pozwoliło na spokojnie nacieszyć się smakami smacznego obiadu. Ja zamówiłem pierogi z mięsem, inni sałatki i makarony. Wszystko było doskonałe. Bardzo polecam Wam to miejsce w okolicach Olecka. Możecie się tu również zatrzymać na nocleg, dostępne są tu wygodne apartamenty. To, co spodobało mi się dodatkowo, to piękny park tuż przy restauracji. Rodziny z dziećmi mogą skorzystać z tutejszego placu zabaw.

Karczma Margrabowa

Macie ochotę na tradycyjna, lokalną kuchnię? W karczmie Margrabowa możecie zamówić kartacze, placki ziemniaczane lub kiszkę ziemniaczaną, czyli w mojej ocenie reprezentacyjną trójkę mazurskiej gastronomii. Goście Karczmy Margrabowej chwalą sobie również smażone ryby. Przy większej liczbie Klientów czas oczekiwania na posiłek może być nieco wydłużony.

Lody Harasim

A może macie ochotę na coś słodkiego? W takim razie warto spróbować najlepszych w okolicy lodów Harasim na ul. Gołdapskiej 15. Polecam tu lody gałkowe, włoskie można sobie odpuścić 🙂 Minusem jest mała ilość miejsc parkingowych i brak ogródka, gdzie można by było zjeść deser na ławce pod parasolem.

Wydarzenia w Olecku i okolicy

Przystanek Olecko

Termin: 18-24 lipca 2022 r.

Olecko może się pochwalić organizacją słynących na całą Polskę wydarzeń, takich jak m.in. interdyscyplinarna impreza artystyczna w plenerze, czyli Przystanek Olecko. Pierwsza edycja inspirowana była kultowym serialem „Przystanek Alaska” i pełniła w pewnym sensie rolę zlotu fanów tego filmu. Z czasem przystanek stał się wielką, interdyscyplinarną imprezą nastawioną na aktywne uczestnictwo widzów. Całość wydarzenia trwa około tygodnia. W tym czasie odbywają się różnego rodzaju warsztaty, konkursy i występy. Piątek i sobota to koncerty gwiazd. Emblematem Przystanku Olecko jest od pierwszej edycji łoś.

Active Festival Olecko

Termin: 12-14 sierpnia 2022 r.

Nazwa tego wydarzenia mogłaby sugerować, że jest to impreza sportowa, jednak w rzeczywistości łączy ona osoby preferujące aktywne spędzanie czasu, rodziny z dziećmi, oraz zainteresowanych nurtem slow.

Festiwalowe wydarzenia odbywają się w przestrzeni nad Jeziorem Oleckim Wielkim – od Amfiteatru Podzamcze przez kompleks sportowy MOSiR Olecko do tzw. „dzikiej plaży”. Wybrane wydarzenia realizowane są także na terenie miasta. Eksponowane są wówczas idealnie walory Wiewiórczej Ścieżki, Plaży gminnej „Szyjka” i całego miasta. Celem jest integracja mieszkańców z gośćmi z całej Polski oraz promocja turystyki, idei świadomego, uważnego życia.

Festiwalowa Strefa Aktywności tętni życiem przez cały czas trwania festiwalu. W jej ramach odbywają się wszelkie aktywności ruchowe m.in.: regaty żeglarskie, dogtrekking, przejażdżki konne, tenis, piłka ręczna plażowa.

Festiwalowa Strefa Relaksu to przeciwwaga dla Strefy Aktywności. W niej można będzie odpocząć przy dźwiękach spokojnej muzyki, zanurzyć się w wygodnym leżaku z książką, lub wziąć udział w zajęciach jogi i relaksacji przy dźwiękach gongów tybetańskich.

W Festiwalowej Strefie Warsztatów można się czegoś nauczyć, coś poznać, „dotknąć” czegoś do tej pory niekoniecznie znanego, a intrygującego. W strefie odbywają się m.in.: warsztaty kulinarne dla dzieci i rodziców z elementami sensoryki, warsztaty dla seniorów.

Dużo wyzwań i przyjemności czeka gości festiwalu w Festiwalowej Strefie Rodziny. Animacje, spektakl, wspólne śniadanie na trawie z planowanym wyjątkowym serwisem śniadaniowego przysmaku, pokazy psich umiejętności, zajęcia i wyzwania sportowe oraz wiele innych. Każda rodzinna drużyna znajdzie coś dla siebie.

Z kolei w Festiwalowej Strefie Artystycznej można podziwiać uznanych  muzyków polskiej sceny. Podczas pierwszej edycji wystąpili: The Dumplings, Wojtek Mazolewski Quintet, Zepelinians, Mery Spolsky czy Sorry Boys.

W roku 2022 będą to: Daria Zawiałow, Kaśka Sochacka, Tymek i Miętha.

Ełk

Ełk nazywany jest często stolicą Mazur. Otoczone licznymi jeziorami, rzekami i lasami kusi nie tylko możliwością zorganizowania prawdziwego odpoczynku, ale też mnóstwem możliwości aktywnego spędzenia czasu wolnego. Hasło promocyjne „Ełk tu wracam” nie jest przypadkowe 🙂

Jednym z największych atutów miasta, podobnie jak w przypadku Gołdapi i Olecka, jest atrakcyjne położenie nad jeziorem. Wzdłuż Jeziora Ełckiego poprowadzona została wygodna promenada dla pieszych i rowerzystów. To, co bardzo spodobało mi się w tutejszych ścieżkach to fakt, że w wielu miejscach są zupełnie rozdzielone. Dzięki temu piesi mogą skupić się na przyjemnym spacerze, zamiast oglądać się na nadjeżdżających rowerzystów czy rolkarzy. Jedną z ciekawostek na samej promenadzie są drewniane rzeźby przedstawiające m.in. historycznych władców Polski.

W Ełku bardzo spodobał mi się sposób zaplanowania Parku Kopernika. Od razu moją uwagę zwróciły granitowe kule, które przedstawiają Układ Słoneczny. Tuż obok „Mały Wóz” i „Wielki Wóz” tworzą zachęcające do zabaw place dla dzieci. W parku zamontowano aż 50 ławek, a na jednej z nich dumnie trzyma globus mój imiennik, sam Mikołaj Kopernik.

Ełcka Kolej Wąskotorowa / Muzeum Historyczne w Ełku

Miejscem, które bardzo chciałem zobaczyć w Ełku była zabytkowa Ełcka Kolej Wąskotorowa. Powstała w latach 1912-1918 i należy do jednej z nielicznych kolejek wciąż działających w Polsce. Zanim jednak ruszymy w trasę pociągiem, zapoznajemy się z wystawami prezentowanymi w tutejszym Muzeum. Na ulicy Wąski Tor 1 w Ełku znajduje się osobna stacja kolei wąskotorowej –Ełk Wąskotorowy, położona w pobliżu głównej stacji kolejowej. W budynku dworca od 10 września 2018 roku siedzibę ma Muzeum Historyczne w Ełku, poświęcone historii miasta i Mazur oraz osobna wystawa poświęcona kolejnictwu, a także Park Odkrywców Kolei.

W muzeum obecnie prezentowane są wystawy plenerowa i tymczasowa. Ta druga nosi nazwę: „Ełczanie w PRL-u. (Nie)opowiedziane historie” i udowadnia, że w latach 1944–1989 historia naszego kraju była bardzo złożona. Z jednej strony jako czas, kiedy Polska była państwem pozbawionym niepodległości, a zawiłości systemu gospodarczego i politycznego stanowił nie lada wyzwanie dla przeciętnego obywatela. Z drugiej jako okazja do sprytnego odnalezienia sobie miejsca w ramach tej rzeczywistości.

Warto też zapoznać się z wystawą plenerową „Ełk po kolei. Podróż przez historię miasta”. Ta dwuznaczność nazwy pasuje idealnie. Z jednej strony jest to opowieść o dziejach miasta po kolei (czyli chronologicznie), z drugiej pokazuje jak Ełk i Mazury rozwijały się po (wybudowaniu) kolei. W ramach wystawy można znaleźć odpowiedzi na takie pytania, jak:

• Jak zmieniał się Ełk na przestrzeni wieków od „długiego średniowiecza” do nowoczesności?
• Jaki wpływ na wygląd miasta i życie mieszkańców Mazur miała budowa kolei?
• Kim byli Mazurzy i jak brzmi ich gwara?
• Jak wyglądały pierwsze lata powojenne w polskim Ełku?
• Dlaczego Władysław Gomułka został pierwszym po wojnie honorowym obywatelem Ełku?
• Dlaczego Ełk nie został stolicą województwa mazurskiego?

Wystawę można zwiedzać:

• od wtorku do niedzieli w godzinach 9.30-16.30
• wstęp wolny

Poświęćcie też proszę chwilę na obejrzenie przygotowanej z ogromną dokładnością, przepięknej makiety w pomieszczeniu znajdującym się obok kas. Prezentuje rzeczywistą trasę, którą pokonuje kolejka na trasie Ełk-Sypitki. Widziałem wiele makiet , ale ta zdecydowanie należy do wyjątkowych.

Dawniej głównym zadaniem Ełckiej Kolei Wąskotorowej był przewóz mieszkańców okolicznych wsi do Ełku, czasem transportowano również towary. Jej działalności nie przerwała II wojna światowa ani zmiana przynależności państwowej – aż do lat 90. XX wieku nadal służyła jako regionalne źródło transportu. W 1991 roku Ełcka Kolej Wąskotorowa została uznana za zabytek. Od 2002 roku prowadzi jedynie kursy turystyczne. Przewozy pasażerskie w ramach tej atrakcji realizowane są  obecnie składami ciągniętymi lokomotywą spalinową  lub parowozem z wagonami zamkniętymi i odkrytymi. Prowadzi przez malownicze mazurskie tereny, między jeziorami: Selment Wielki i Regielskie.

Podstawowe informacje:

• Kolej kursuje w miesiącach maj-wrzesień
• Trasa przejazdu Ełk Wąskotorowy-Sypitki-Ełk Wąskotorowy
• Czas przejazdu 45 minut
• Czas postoju na stacji w Sypitkach (czas wolny) 90 minut

Bilet można nabyć w kasie Muzeum lub online TUTAJ.

Cennik:

• bilet normalny – 30 zł
• bilet ulgowy – 15 zł
• dzieci do 5. roku życia – bezpłatnie

Ciekawostka: W trakcie roku, szczególnie w okresie letnim organizowane są przez Muzeum Historyczne w Ełku ciekawe wydarzenia. Jednym z nich, szczególnie polecanym rodzinom z dziećmi (w ramach Ełckich Dni Rodziny) jest „POCIĄG DO KULTURY” . To specjalne, dodatkowe przejazdy kolejką wąskotorową połączone z koncertami w Sypitkach! miałem okazję dowiedzieć się z pierwszej ręki od rodziców, że wyczekują tego wydarzenia.

Muzeum Kropli Wody

Zbudowania w 1895 roku na ówczesnym Przedmieściu Garncarskim. Dzięki niej Ełk otrzymał nowe ujęcie wody, która popłynęła do mieszkań. Moim zdaniem wieża jest jedną z najładniejszych i najbardziej charakterystycznych dla Ełku budowli. Obecnie stanowi też jeden z architektonicznych symboli miasta. Ale przyznam też szczerze, że nazwa tego miejsca nieco mnie zmyliła. Byłem absolutnie przekonany, że będzie to miejsce, którego głównym tematem przewodnim będzie właśnie woda. Wskazywałoby na to również położenie muzeum w ełckiej wieży ciśnień. Nic bardziej mylnego. Budynkiem tym zarządza Stowarzyszenie Mniejszości Narodowej Niemieckiej „Mazury” i można tu zobaczyć eksponaty związane z przeszłością miasta i regionu. Nie mają one jednak wiele wspólnego z tematem samej wody. A trochę szkoda, bo idealnie takie miejsce można wykorzystać właśnie w takim celu. Mimo wszystko ekspozycja połączona z oprowadzaniem mieszkającego obok gospodarza była dla mnie ciekawa.

Uwaga! Muzeum nie ma ściśle określonych godzin otwarcia czy cennika. Obok wieży ciśnień mieszkają opiekunowie tego miejsca. Wystarczy zapytać czy zechcą Was oprowadzić i opowiedzieć nieco więcej nie tylko o samej wieży, ale i historii zgromadzonych tu eksponatów, które w wielu wypadkach są również pamiątkami od znajomych właścicieli i sympatyków muzeum. W ramach podziękowania można przekazać dobrowolny datek do skrzynki znajdującej się wewnątrz budynku.

Lokalizacja: ul. 11 listopada

Centrum Edukacji Ekologicznej

Głównym zadaniem Centrum Edukacji Ekologicznej w Ełku jest propagowanie idei ekorozwoju oraz kształtowanie społecznego poparcia dla ekologicznych działań samorządu. Zadanie realizowane jest poprzez prowadzenie edukacji ekologicznej i przyrodniczej, rozwijanie turystyki i krajoznawstwa, inspirowanie ruchu ochrony środowiska, współpracę z organizacjami pozarządowymi oraz społecznością lokalną. To przede wszystkim bardzo ładny, zadbany park tematyczny. Dla dzieci atrakcje – obrotowe tablice z rybami, drzewami, ptakami, ścianka do zdjęć. Wewnątrz budynku akwaria i terraria, a w nich: ryby, żółwie, patyczaki i inne zwierzęta. Na zewnątrz maszyny rolnicze sprzed lat i uroczy ogród japoński oraz staw z mostkiem. Wszystko dobrze opisane i oznakowane. Centrum Edukacji Ekologicznej to dobre miejsce na spędzenie na świeżym powietrzu, w ciszy i spokoju.

• Lokalizacja: ul. Parkowa 12
• Dni i godziny otwarcia: Poniedziałek- piątek 7:00-18:00
• Wstęp bezpłatny

Park linowy

To świetna atrakcja dla rodzin z dziećmi, choć nie tylko. Nie ukrywam, że jestem ogromnym fanem tego typu miejsc. Nie twierdzę przy tym, że zawsze wchodzę na najwyższą trasę, bo jednak mam trochę lęku wysokości, ale rzadko kiedy odpuszczam sobie takie atrakcje. Tym razem trochę wiało i zrobiło się zimno, od czasu do czasu padał deszcz, więc musiałem podziękować, ale Wam bardzo polecam parki linowe w trakcie ładnej pogody. Tym bardziej, że ten jest bardzo fajnie położony na uroczym cyplu, a cennik skorzystania z tej atrakcji jest moim zdaniem przystępny.

Lokalizacja: Grunwaldzka 10

Więcej informacji znajdziecie na stronie internetowej MOSiR Ełk.

Godziny otwarcia:

• maj, czerwiec: 10.00-18.00
• lipiec, sierpień: 10.00-20.00
• wrzesień: piątek-niedziela 10:00-18:00

Cennik: 

Wieża widokowa

Znajduje się na jednym z ełckich cypli. Najlepiej wybrać się tu w trakcie słonecznej pogody. Można dotrzeć piechotą lub rowerem od strony jeziora albo również samochodem od strony osiedla. Wieża ma 3 kondygnacje, wygodne schody i piękny widok ze szczytu. Czynna jest przez cały rok, wstęp bezpłatny.

Co jeszcze warto zwiedzić w Ełku?

Zachęcam Was do odwiedzenia Informacji Turystycznej w Ełku, gdzie na podstawie określenia Waszych zainteresowań i oczekiwań, pracownicy podzielą się z Wami informacjami co jeszcze możecie zobaczyć w trakcie pobytu w Ełku i okolicy.

Adres: Wojska Polskiego 47

Strona internetowa Centrum Informacji turystyczno-kulturalnej w Ełku.

Gdzie warto zjeść w Ełku?

Polecam Was serdecznie restaurację Jazz Club Papaja na ul. Pułaskiego 26, gdzie miałem okazję zjeść doskonałą rybę.

Próbowaliśmy z Anią filet z okonia na plackach z cukinii z kwaśną śmietaną oraz filet z sandacza z frytkami belgijskimi i surówką Oba dania były strzałem w dziesiątkę. Polecamy 🙂

Podsumowując, naszą prawie tygodniową podróż po Mazurach Garbatych i pięknej Krainie EGO uważam ją za bardzo udaną. Przez większość czasu towarzyszyła nam dobra pogoda i takiej Wam również życzę w trakcie Waszego pobytu w tej części Mazur. Na koniec zapraszam Was do obejrzenia filmu, który świetnie podsumowuje naszą podróż.

Dziękuję Wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tego artykułu, szczególnie pracownikom Centrum Informacji Turystycznej w Gołdapi, Olecku oraz osobom z urzędów miast Olecko i Ełk. Dzięki Waszemu zaangażowaniu i chęci pokazania Waszych pięknych, małych ojczyzn udało mi się podzielić tym z moimi czytelnikami. W ich imieniu również Wam dziękuję. 

Artykuł powstał w ramach współpracy z Warmińsko-Mazurską Regionalną Organizacją Turystyczną.